Enkele commentaren op de profeet Isaïas (Is 34-35 en 55)Is 34-35: Door de natuur bedreigdIn het begin schiep God de hemel en de aarde, de natuur en tenslotte de mens, die Hij aanstelde als heerserover de natuur. Een weinig later werd de natuur de tegenstander van de mens. Hij kan niet, zoals voorheen,de vruchten plukken uit de tuin, maar moet worstelen met de grond voor zijn voedsel. 'Zwoegend zult gij vanhem eten, alle dagen van uw leven. Distels en doornen zal hij voortbrengen' (Gn 3,17v). Weer een weiniglater maakt God gebruik van de natuur om de slechte mensheid te verdelgen. De hemelsluizen wordengeopend en de aarde komt geheel onder water te staan. Een klein aantal uitgekozenen overleeft dieonvergelijkbare natuurramp.Behalve in de verhalen over Noë komt de dreiging van een overstroming weinig voor in het Oude Testament.Een meer algemene dreiging was het tegenovergestelde fenomeen: het ontbreken van water, de droogte. Dekenmerkende bedreiging door de natuur in het Oude Testament is die van de sfeer van de woestijn. Judawerd in het zuiden en het oosten begrensd door woestijnen. Tussen het vruchtbare gebied en de woestijn wasslechts een smalle strook steppe. Landbouw was in de steppe al nauwelijks meer mogelijk; er konden welschapen en geiten gehouden worden. De joden beschouwden de woestijn zelf als een onbewoonbaar gebied.In Gn 21,8-21 treffen we Hagar en Ismaël, die, weggejaagd door Abraham, moeten leven in de woestijn. Zijstaan voor het volk der Ismaëlieten, dat woont in het gebied ten zuiden van Israël: de woestijn Paran (21,21).Het wonen in het land werd beschouwd als een zegen, het wonen in de woestijn als een straf. Dezelfdehouding blijkt uit het verhaal over de uittocht uit Egypte. De vreugde over de bevrijding uit Egypte wordt alsnel overstemd door klachten over het ontbreken van voedsel en water, en de 40-jarige tocht door de woestijnwas voor de joden een grote straf.In de randgebieden bij de woestijn was het bestaan onzeker. Als de regen gedurende lan...