Katholieke encyclopaedie voor opvoeding en onderwijsRedactie: Vic. D’Espallier, A.J.M. Chorus, e.a., ’s-Gravenhage, Pax, 3 delen, 1950–1954ANGSTSchrik: gevoelstoestand die optreedt bij plotseling opduikende gevaarsituaties: vb. een auto, plotselinge val.Vrees: gevoelstoestand die optreedt bij bepaalde gevaarsituaties, die in de toekomst op zullen treden, die menverwacht. Vrees treedt niet plotseling op maar geleidelijk, en duurt langer, bv. gevaarlijke reis.Angst: gevoelstoestand die meestal geleidelijk optreedt, toe- of afneemt, in elk geval voortduurt en overwegendonbepaald is zowel in uitgangspunt als richting, waarbij het zich door iets bedreigd ervaren op de voorgrondstaat: men verwacht voortdurend dat iets ons zal overkomen; angst voor donker, besmetting, kritiek enz.Psychisch wordt angst ervaren als een onmacht, een niet-meer-aankunnen van de situatie, een zich-hopeloos enhulpeloos voelen. Men is overgeleverd aan een bedreiging, die juist door haar onbepaalbaarheid zo onzekermaakt. Psychische uitwerkingen: verlangzaming van het voorstellingsverloop. Bij ernstige graden: versnellingvan het voorstellingsverloop, dat echter onrustig, verward, onsamenhangend en chaotisch wordt. Bij hoogstegraden: vrijwel volledige stilstand van het voorstellingsverloop, waarbij de angstvoorstelling het bewustzijngeheel vervult. Bewustzijnsverenging treedt op. Gevolg is dat de redelijke beheersing en de wil vrijweluitgeschakeld worden: alle energie wordt door de angst opgeslorpt.In de beginstadia is angst nog enigermate beheersbaar, wanneer ze eenmaal vaart heeft gekregen, isverstandelijk overleg praktisch uitgesloten. Verantwoordelijk handelen kan men dan ook niet of nauwelijksverwachten: de vrijheid is niet of nauwelijks aanwezig.Oorzaak: een vermeende of werkelijke bedreiging, dat ons onzeker maakt.Ontwikkeling: Het pasgeboren kind kent geen angst omdat het nog geen ervaring heeft. Rond 1/2 jaar kan hetreeds angst hebben wanneer het zich alleen of verlaten voelt. Deze ervaringe...