Het aards paradijs: mythe of symbool?Het probleemEr ligt een sluier van geheimzinnigheid over het paradijsverhaal. Ondanks haar waardevolle ontdekkingen sedertde vorige eeuw tast de bijbelwetenschap nog in het duister wat betreft de werkelijkheid die in het verhaal beslotenligt, inzonderheid die welke met het Aards Paradijs bedoeld is en de precieze aard van de oerzonde.Prof. Drs. H. Renckens SJ. heeft over het scheppings- en paradijsverhaal een vulgariserende studie geschreven1.Daarin geeft hij toe: "Het is nog niet gelukt een volkomen sluitende exegese van Gen. 1-3 te geven"2. En dat isniet veel gezegd.Er wordt ook niet eens gevraagd naar de samenhang tussen de oerzonde en 2 der 3 gevolgen die het verhaal eraantoeschrijft, nl. de innerlijke ontreddering van de mens met de verstoring van zijn verhouding tot God, en het lijdendat in de plaats treedt van het paradijselijk geluk (de dood was als strafwoordelijk aangezegd). Toch laat hetverhaal zulke samenhang op zijn minst vermoeden.Wat de aard van de oerzonde betreft, hebben bijbelgeleerden zeer uiteenlopende bepalingen uitgedacht. Ook aankatholieke zijde is er geen overeenstemming.Prof. Dr. J. De Fraine SJ., die overigens aan het essentiële van de katholieke opvatting vasthoudt, beschouwt hetzoeken als vergeefse moeite:De (eerste) zonde is gekenmerkt door hybris (hoogmoed tegen God), d.w.z. dat de mens zich boven zijn staat wilverheffen en het verschil tussen de goddelijke en de menselijke sfeer poogt te doen verdwijnen... Daarbij moet men,weliswaar bedenken dat de gewijde schrijver wezenlijk voorhoudt dat er zich een werkelijke 1e zonde heeftvoorgedaan... Het is onmogelijke de ware toedracht van de '1e zonde' nader te bepalen: alleen de historiciteit (d.i. hetfeit dat ze eenmaal voorgekomen is) staat vast3.Zo ook Dr. J.T. Nelis, sss.:Het genre van het paradijsverhaal impliceert dat men er buiten het feit van een oerzonde niets concreets uit afleidenkan omtrent de wijze waarop deze heeft plaats gehad.4Het verhaal ge...
203
0