Jezus in confrontatie met de geestelijke stromingen van zijn tijdDe sadduceeën waren een belangrijke religieuze groepering en tegelijk een soort politieke partij. De kern vande partij werd gevormd door de hogepriester en zijn aanhang, waaronder de priesterlijke aristocratie van Jeruza-lem, rijke kooplieden en grootgrondbezitters. Waren ze in politieke zaken vooruitstrevend, in religieus opzichtwaren ze conservatief. Ze beriepen zich uitsluitend op de geschreven wet van Moses en wezen elke mondelingetraditie van de hand. Ze hielden zich zo aan de letter van de wet dat de reinheidsvoorschriften, voor priesters enlevieten bestemd, niet door gewone leken in acht genomen mochten worden. Ze geloofden niet in de opstandingof onsterfelijkheid van de ziel, noch in het bestaan van engelen of geesten. Ze legden de nadruk op de vrije wilvan de mens en geloofden niet in een goddelijke voorzienigheid. Volgens Falvius Josephus waren er maar wei-nig die deze richting aanhingen, een kleine groep vooraanstaanden en welgestelden, de grote menigte hoordeniet tot hun aanhangers. Ze hadden meer macht dan invloed. Ze konden ook niet uitstaan dat anderen meer in-vloed op het volk hadden dan zij. Ze waren bang voor het volk, bang dat de massa hen niet zou tolereren.1 Jezusheeft niet veel met hen te maken gehad, op 1 tragische uitzondering na. Want de joodse aristocratie heeft Hemuit de weg geruimd.De farizeeën waren een andere belangrijke religieuze groepering binnen het jodendom van Jezus' tijd. Zij vorm-den in bijna alles de tegenpool der sadduceeën. Ze waren minder een politieke partij dan wel een religieuzebroederschap, of liever een conglomeraat van religieuze broederschappen, die haar leden uit verschillende soci-ale klassen en ook wel uit de lagere priesterstand rekruteerden. De groepering bestond vooral uit leken, mensenuit het gewone volk, eenvoudige ambachtslieden. Ze leefden sober en streefden geen luxe na. Hun leven richt-ten ze geheel in naar de opvattingen en verordeningen der...