Peter Schmidt: Woord van God, Boek van mensen, inleiding tot de evangeliën en HandelingenAverbode, Altiora, 1990, 216pI. Evangelie als literair genreWe begrijpen spontaan dat de uitdrukking ‘Christus heeft een gouden hart', zich op een ander betekenisvlakbevindt dan ‘Christus heeft een gouden ring'. Wanneer iemand het heeft over 'die arme sukkelaars van olie-sjeiks', vatten we spontaan het mechanisme van de ironie: de bedoelde waarheid ligt dan precies in de tegen-overgestelde betekenis van het gebruikte woord. De 2 voorbeelden zijn duidelijk: zoekt men de betekenis derwoorden in het verkeerde interpretatieveld, dan zal men de bedoelde waarheid niet verstaan. Men slaat de balmis. Het loont de moeite om dit voortdurend haast onbewuste spel van onze geest eens bewust na te gaan:hoe komt het dat we het onderscheid begrijpen tussen letterlijk bedoelde uitdrukkingen en beeldspraak?Waarom verstaan we stijlfiguren, woordspelingen, dubbelzinnigheid en ironie? Hoe weten we dat er iets ver-zwegen wordt, dat we 'tussen de regels' moeten lezen? Men staat ervan versteld hoe talrijk en complex onzepermanente niveauwisselingen zijn. Zo begrijpt elke lezer spontaan de figuurlijke betekenis van de zojuistgebruikte uitdrukking 'men slaat de bal mis'. De waarheid van deze uitdrukking bevindt zich hier in een an-dere context dan bijv. bij de reportage van een honkbal-match, en moet dan ook op een ander niveau gezochtworden. De menselijke taal springt voortdurend over van het ene betekenisniveau naar het andere. Daaromkunnen we spreken van 'schreeuwende kleuren' en 'donkere klanken'. Het is het hele spel van de meerzinnig-heid: poëzie, metafoor, vergelijking, woordspeling, humor, symboliek. Nochtans is het ononderbroken over-springen van 1 betekenisniveau naar een ander niet met de geboorte meegegeven. De mens moet het leren!Dit is natuurlijk de reden waarom kinderen verhaaltjes zo letterlijk opvatten, waarom men ze zo gemakkelijkom de tuin kan leiden, of waarom een kind van 6 nog geen ...
69
0